بسم الله الرحمن الرحیم

آدَم بر پایه اسطوره‌های سامی و کتاب مقدس یهودیان، مسیحیان و مسلمانان نخستین انسانی است که آفریده شده‌است. او ابتدا در بهشت می‌زیست. همچنین آدم را آدم التراب می‌نامند و کنیه‌اش ابوالبشر است و وصفش صفی‌الله که در ضمن در سوره‌های بقره٬ اعراف٬ حجر٬ طه٬ ص٬ بنی اسرائیل و کهف از او سخن به میان آمده که با روایت «سفر پیدایش» در عهد عتیق (تورات) اختلاف‌هایی دارد. باید توجه نمود که آدم همان آدم رنگین‌تن Y نیست که در مبحت تکامل انسان به عنوان جدیدترین نیای مشترک تمام انسان های امروزی از طرف پدری شناخته می شود.

پیرامون واژه

به زبان عبری، «آدم» به معنای خاک و زمین است. اگرچه برخی ریشهٔ این واژه را در زبان‌های سامی می‌دانند، ولی به باور برخی پژوهشگران این کلمه شکل تغییر یافتهٔ واژهٔ «اوتامای» در زبان سانسکریت (از زبان‌های هندواروپایی) به معنای «انسان» است. برخی نیز آن را برگرفته از واژهٔ هندواروپایی «اتم» می‌دانند.

آفرینش

درباره آفرینش آدم آمده است که چون خداوند خواست وی را بیافریند، فرشتگان را از قصد خود باخبر ساخت و برخی فرشتگان -به روایتی تمام فرشتگان- به خداوند اعتراض کردند که پروردگارا می‌خواهی روی زمین کسانی را بگماری که در آنجا فساد کنند و خون بریزند؟! و خداوند نیز پاسخ فرمود که من از چیزی آگاهم که شما آن را نمی‌دانید آیه. خداوند او را در بهشت جای داد اما شیطان که به خاطر سرپیچی از فرمان خداوند مبنی بر سجده بر آدم، از درگاه خداوند رانده شده بود قسم خورد که از آدم انتقام بگیرد.

طبق روایات خداوند بدون واسطه و از سوی آسمان با آدم سخن می‌گفته‌است، ولی با این همه وحی نیز بر او نازل می‌گشته‌است. خداوند بر او بیست و یک صفحه نازل کرد که در آنها، مردار، خون و گوشت خوک حرام شده بود. همچنین آدم نخستین کسی بود که خداوند به وی نوشتن با قلم را آموزش داد و پنجاه رکعت نماز بر او فرض کرد.

همسران و فرزندان

در ادیان ابراهیمی همسر آدم، حوا بود (در روایاتی لیلیت نخستین زن آفریده خدا و همسر آدم بود) و بر طبق آیات قرآن نیز آدم فقط یک همسر که آن هم حوا بود داشت. چون آدم و حوا، توسط شیطان فریفته شدند و از درخت ممنوعه، میوه‌ای را خوردند، از بهشت اخراج شدند. این اولین انتقام شیطان از انسان بود که باعث اخراج آدم از پادشاهی بهشت و تنزل او به مقام بشری شد. پس از اخراج آدم از بهشت، اولین توبه‌های انسان از گناه در پیشگاه خدا صورت گرفت که در نهایت این توبه‌ها توسط خدا پذیرفته گردید. آدم و حوا دو دختر و سه پسر داشتند (هابیل، قابیل، شیث٬ اقلیما، لوذا) که سایر انسانها از نسل آنان زاده شدند. مسلمانان به او لقب «ابوالبشر» (به معنی پدر نوع بشر) داده‌اند. در اسلام، نه تنها آدم را نخستین انسان که نخستین پیامبر نیز می‌دانند.

بر طبق برخی روایات ٬حوا حدود پانصد زایمان که در هر زایمان یک دختر و یک پسر بدنیا می‌آمد داشت.نام چند تن از فرزندان آدم و حوا به این شرح است:

    هابیل

    قابیل

    اقلیما (که با هابیل دوقلو بود)

    غارورا (که با قابیل دوقلو بود) ، که برخی وی را لوذا و برخی الیزا می دانند.

    شیث(که ظاهراً بعد از مرگ هابیل به دنیا آمده)

    یافث

    فریدا

    صیدا

    لوذا

ویژگی‌ها

آدم را زیباترین آفریده خداوند می‌دانند، که بر صورتش موی نرویید ولی فرزندانش اینگونه نبودند و موی بر چهره‌شان رویید. عمر آدم را بعد از نازل شدن بر زمین(هبوط) ۹۳۰ سال و برخی روایات ۱۰۳۰ سال می‌دانند اما در تورات عمر وی هزار سال عنوان شده است. در مورد محل دفن آدم و حوا اختلاف نظر وجود دارد؛ برخی سرزمین سراندیب و برخی کوه ابوقبیس که این درست‌تر ذکر شده است. همچنین روایتی هست که نوح استخوانهای آدم و حوا را قبل از طوفان به کشتی برد و بعد از طوفان آن را در سرزمین بیت‌المقدس دفن کرد.

منابع

۲۰ سوره بقره

جعفر قدس میرحیدری٬خلاصه حالات آدم ابوالبشر و پیام آوران اولوالعزم.تهران ۱۳۷۷.

اطلاعات عمومی ۲۰۰۰ پیام نوین جلد اول

سید ابوتراب صفایی آملی،قصه های قرآن،تهران،چاپ سوم 1361

سید نبی‌الدین اولیایی٬تاریخ انبیا٬تهران گنجینه٬چاپ سوم ۱۳۶۴.

 آپسو و تیامات اساطیر سومری اصل آدم و حوای تورات و یمه و یمی اوستا و وداها هستند

معین، محمد، فرهنگ فارسی، انتشارات امیرکبیر جلد پنجم

کتاب مقدس/ترجمه هزاره نو

حسن لواسانی نجفی.احسن التواریخ:زندگامی پیامبران از آدم تا خاتم.کانون شریعت۱۳۶۲.