شکل امروزین این رشته از دویست سال پیش پیدا شد. وزارت ورزش سیام در سال ۱۸۲۹ برای نخستین بار مجموعه قوانین سپک تاکرا را منتشر کرد.
گروهی به شکل دایره میایستادند و با چوب به توپ ضربه میزدند و ساعتها به این بازی میپرداختند و تا زمانی که توپ به زمینمیخورد جزو امتیازات آن گروه محاسبه میشد و بسیار شبیه بازی ژاپنی کماری بود.
در سال ۱۹۶۵ تور به این ورزش اضافه شد و به چیزی شبیه والیبال امروزی تبدیل شد.
و بالاخره اینکه در روز چهارم فوریه سال ۲۰۰۴، توسط یکی از کارشناسان اداره کل تربیت بدنی استان تهران بنام آقای وحید ابوالحسنی، این رشته به ایران آمد و مشارالیه بطور رسمی از طرف سازمان تربیت بدنی و کمیته ملی المپیک ایران به عنوان پدر سپک تاکرا ی ایران شناخته و معرفی شدند.
سپک تاکرا یا بوریاوالی[۱] (باهاسا اندونزی و مالایی: Sepak takraw، به تایلندی: ตะกร้อ، بهلائو: ورزشی شبیه والیبال است که بهجای دست از پا برای گذراندن توپ از تور استفاده میشود. این بازی از ورزشهای بومی جنوب شرق آسیا است و در تایلند، مالزی، لائوس واندونزی بسیار محبوب است.
سپک یک کلمه مالایی به معنای لگد زدن است و تاکرا در تایی به معنی توپ است.
این رشته در تایلند معمولاً فقط تاکرا نامیده میشود و در لائوس به تای تاکرا معروف است. درفیلیپین هم این ورزش به سیپا (Sipa) معروف است. والیبال با پا هم نام دیگری است که به این ورزش دادهاند.
مقررات
اندازه زمین و ارتفاع تور بازی شبیه بدمینتون است و هر تیم معمولاً 3 بازیکن دارد. قوانین فعلی امتیازگیری در بازی تا حد زیادی شبیهوالیبال است. اما سه تفاوت مهم دارد که به شرح زیر است:
- دست (از سر شانه تا پائین) تنها قسمت بدن است که استفاده از آن ممنوع است.
- هر بازیکن میتواند قبل از گذشتن توپ از تور بیش از یکبار به آن ضربه بزند.
- هیچ چرخش و دورانی برای موقعیتهای دفاعی یک تیم نیست.
- عبور هر قسمت از بدن بازیکنان به زمین مقابل چه از بالای تور چه از پایین تور خطا بوده و یک امتیاز به حریف تخصیص می یابد.
- بازیکنان تا قبل از عبور ضربه سرویس حق خارج شدن از دایرههای مشخص شده را ندارند و چنانچه از آنها خارج شوند یا پای خود را روی خطوط بگذارند خطا گرفته خواهد شد.
سرویس
بازیکن زننده سرویس پای خود را روی دایره سرویس که در زمین تعبیه شده قرار میدهد (پای تکیه گاه نباید از دایره خارج شود) و بازیکنانی که در نیم دایره کناری در چپ و راست زمین (نیم دایرهای به شعاع ۹۰ سانتیمتر که با خط وسط زمین و خطوط کناری مرتبط است) ایستادهاند، توپ را برای سرویسور پرتاب میکنند. پس از انداختن توپ برای بازیکنی که سرویس میزند ۲ بازیکن دیگر دوباره به موقعیت دفاعی بازمیگردند.
هنگامی که بازی با ضربه سرویس آغاز میشود، مهاجم تیم میتواند از یک بار تا ۳ بار به توپ ضربه بزند. سرعت توپ در سپک تاکرا گاهی به ۱۴۰ کیلومتر در ساعت هم میرسد.
هر تیمی که بتواند ۲ ست از ۳ ست بازی را از آن خود کند برنده مسابقه خواهد بود. هر ست ۲۱ امتیاز دارد که در ست سوم تنها کسب ۱۵ امتیاز برای پیروز شدن تیم مقابل کافیست.
توپ
دو نوع توپ در این ورزش مورد استفاده قرار میگیرد که یک نوع آن از پلاستیک و فایبر گلاساست و نوع دیگر که در گذشته بهکار میرفت از خیزران و بامبو بودهاست. توپ پلاستیکی از سوی انجمن آسیایی سپک تاکرا توپ رسمی مسابقات شناخته شدهاست.
وزن توپ بین ۱۵۰ تا ۱۶۰ گرم برای بانوان و ۱۷۰ تا ۱۸۰ گرم برای آقایان و محیط آن ۴۰ سانتیمتر است. این توپ کوچکتر از توپ هندبال و کمی بزرگتر از توپ سافتبال است.
انواع سپک تاکرا
در حال حاضر در کل دنیا ۳ نوع سپک تاکرا انجام میشود:
- هوپ تاکرا: شبیه بسکتبال؛ با حلقهای که از سقف آویزان است و ۵ بازیکن که زیر حلقه هستند باید طی مدت ۳۰ دقیقه با ضربات پا توپ را وارد حلقه کنند.
- دبل تاکرا: با دو نفر بازیکن که روبروی هم قرار میگیرند.
- سپک تاکرای ساحلی: روی شن و ماسه ساحلی مانند والیبال ساحلی که با ۴ بازیکن انجام میشود.
- تیم رگو : در این نوع بازیها هر نماینده سه تیم 3 نفره را برای مقابله با حریفان اعلام کرده و برنده دو بازی از 3 بازی برنده نهایی دیدار دو نماینده خواهد بود.
- تیم دبل : همانند تیم رگو با این تفاوت که سه تیم دو نفره به مصاف یکدیگر میروند.
سازمان بینالمللی سپک تاکرا
|