بیشتر كسانی كه با قرائت قرآن آشنا هستند روزانه مقداری از قرآن را میخوانند و یا حداقل چند بار در هفته مقداری از وقت خود را به تلاوت قرآن اختصاص میدهند.[1] و معمولاً هنگام خواندن، از جاهای مختلف قرآن تلاوت میكنند. پیشنهاد ما به عزیزان دوستدار قرآن این است كه هنگام تلاوت از ابتدای قرآن شروع كرده و سورهها را به ترتیب بخوانند تا موفق به ختم قرآن شوند.[2] در این صورت با یك عمل به دو پاداش میرسند: یك پاداش برای قرائت قرآن و پاداش دیگر برای ختم قرآن. پیشوایان بزرگوار اسلام ختم قرآن را یكی از بهترین عبادتها شمردهاند. شخصی به نام «زُهَری» از امام سجّاد ـ علیه السّلام ـ میپرسد: (در میان عبادات) چه عملی فضیلت زیادی دارد؟ امام میفرماید: اَلْحالُّ الْمُرْتَحِل، قُلْتُ: وَ مَا الْحالُّ الْمُرْتَحِل؟ قالَ: فَتَحَ الْقُرْآنَ وَ خَتَمَهُ، كُلَّما حَلَّ فی اَوَّلِهِ ارْتَحَلَ فی آخِرِهِ.[3] عمل حال مرتحل (در آید و كوچ كند)، گفتم: حال مرتحل چیست؟ فرمود: خواندن قرآن را آغاز كند و به انجام رساند و هر زمانی كه از اوّل قرآن شروع كرد تا آخر برساند. دعای مستجاب برای ختم كننده قرآن: امام صادق ـ علیه السّلام ـ از رسول بزرگوار اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ نقل میكند كه فرمود: اَلْفاتِحُ الْخاتِمُ الَّذی یَفتَحُ الْقُرْآنَ وَ یَخْتِمُهُ، فَلَهُ عِنْدَ اللهِ دَعْوَهٌ مُسْتَجابَهٌ.[4] باز كننده ختم كنندهای كه قرآن را باز كند و آن را ختم كند، نزد خدا برای او دعای مستجابی است. فضیلت ختم قرآن در مكّه یكی از اعمالی كه در سفر مكّه و خانه خدا بدان سفارش زیادی كردهاند ختم قرآن كریم است. ای كاش همه كسانی كه به مكّه معظّمه و زیارت بیت الله الحرام مشرّف میشدند قدر این سفر لحظه لحظههای آن را میدانستند و به جای گردش در خیابانها و خریدهای خارج از حدِّ متعارف، برای آخرت خود توشه برمیگرفتند. در این زمینه ما به یك روایت بسنده میكنیم پنجمین امام شیعیان حضرت محمّد باقر ـ علیه السّلام ـ میفرماید: مَنْ خَتَمَ الْقُرْآنَ بِمَكَّهَ لَمْ یَمُتْ حَتّی یَری رَسوُلَ اللهِ ـ صلّی الله علیه و آله ـ وَ یَری مَنْزِلَهُ مِنَ الْجَنَّهِ.[5] كسی كه قرآن را در مكّه ختم كند نمیمیرد تا اینكه رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ و جایگاه خود را در بهشت میبیند. كسانی كه با انگیزه الهی و با هدف، به زیارت خانه خدا میروند سزاوار است حداقل یكبار در مكّه معظّمه قرآن كریم را ختم كنند. بار پروردگارا! زیارت خانه خود و انجام اعمال آن را نصیب همه مسلمانان بگردان، و ما را از كسانی قرار ده كه در جوار خانهات، كلام نورانیت، قرآن را از آغاز تا انجام، بخوانیم تا در دنیا به دیدار جمال زیبای پیامبرت نایل شویم. و همه ما را اهل بهشت و رضوان خودت قرار ده و ما را توفیق ده تا جایگاه آخرتمان را در همین دنیا ببینیم. آمین یا ربّ العالمین. هدیه ثواب ختم قرآن عبادتهایی كه انسان انجام میدهد بر دو نوع است: واجب و مستحب. انجام اعمال واجب بر هر انسان مكلّفی واجب است ولی انجام اعمال مستحب، به خود انسانها مربوط است. یعنی اگر كسی انجام داد از پاداش آن بهرهمند شده و از نظر معنوی به درجات بالایی میرسد ولی اگر توفیق انجام آن را نداشت باز خواست نمیشود. بعضیها وقتی عمل مستحبّی را انجام میدهند فقط به فكر خودشان هستند و نیّتشان رسیدن به ثواب است. در حالی كه اگر ما انسان دوراندیشی باشیم میتوانیم از اعمال مستحبی دو گونه پاداش بگیریم. به این صورت كه با هدیه كردن این اعمال به كسانی كه بر ما حقی دارند (مانند: پیامبران، پیشوایان معصوم، پدر و مادر، اساتید و معلّمان و خویشان نزدیك) هم حقوق آنان را تا حدودی ادا میكنیم و هم با این كار به پاداش بیشتری دست مییابیم. از این رو كسانی كه توفیق دارند در طول سال یا ماه مبارك رمضان قرآن را چند مرتبه ختم كنند مناسب است ثوابش را به كسانی هدیه كنند كه حقوقی بر گردن آنها دارند، مانند پیامبر اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ امامان ـ علیهم السّلام ـ و پدر و مادر. شخصی به نام «علی بن مُغَیْرَه» خدمت امام موسی بن جعفر ـ علیه السّلام ـ عرض میكند: در ماه رمضان چند بار قرآن را ختم میكنم، روز عید فطر كه فرا میرسد، یكی از آنها را به پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ، یكی را به علی ـ علیه السّلام ـ یكی را به فاطمه ـ علیها السّلام ـ و بقیه را به سایر امامان، تا برسد به شما، اهدا میكنم. در برابر این عمل چه پاداشی برای من است؟ امام هفتم ـ علیه السّلام ـ فرمود: پاداش تو آن است كه در روز قیامت با آن بزرگواران خواهی بود. عرض كردم: الله اكبر، آیا چنین پاداشی برای من است؟ حضرت سه مرتبه فرمود: آری.[6]
[1] . كسانی كه چنین برنامهای ندارند، تلاش كنند مقداری از وقت خود را در طول روز (هر چند به میزان ده دقیقه) به این كار پرارزش اختصاص دهند. [2] . البته این مسأله منافاتی ندارد با اینكه بعضی از اوقات، سورهها و جاهای خاصی را بخوانند كه از طرف پیشوایان اسلام برای ایّام و مناسبتهای خاصّی سفارش شده است. [3] . بحار الانوار، ج 89، ص 204. [4] . همان مدرك، ص 205. [5] . بحار الأنوار، ج 89، ص 205.
«ختم قرآن» یكی از بهترین عملها
