 آبله مرغان چیست؟ چگونه درمان میشود؟آبله مرغان بیماری عفونی شایع دوران كودكی است . دوره نهفتگی بیماری (زمان ورود عامل بیماری زا تا زمان بروز علائم)14 تا 21 روز بوده و علائم خفیف و سبكی دارد. برخی از بیماران ممكن است سردرد و تب خفیفی داشته باشند، در حالی كه در اغلب موارد ، علامت خاصی به جز ضایعات پوستی خارش دار دیده نمی شود. ضایعات جلدی بیماری اغلب نقاط بدن را پوشانده و حتی ممكن است در دهان، مقعد یا حتی داخل گوش هم ایجاد شوند. این ضایعات به صورت دانه های كوچك ظاهرشده و خیلی سریع به تاولهای كوچك خارش دار تبدیل می شوند . تا زمانی كه این ضایعات جلدی وجود دارند كودك آلوده بوده و می تواند بیماری را انتقال دهد. در صورتی كه بیمار ضایعات جلدی را به شدت بخاراند جای این ضایعات به صورت فرورفتگی های كوچك در سطح پوست می ماند.
آبله مرغان بیماری چندان جدی نیست. هرچند در برخی موارد می تواند باعث التهاب بافت مغز ( انسفالیت ) یا درگیری كبد ( بیماریReye) شود.
نخستین اقداماتی كه شما می توانید انجام دهید:
1- برای كاهش خارش می توانید مقداری از لوسیون كالامین را روی ضایعات بمالید و یا مقداری بی كربنات سدیم را داخل آب گرم ریخته و كودك را با این آب شستشو دهید؛
2- كودك را تا حد امكان از سایر كودكان دور نگه دارید و تا زمانی كه پوسته ضخیم روی ضایعات نیفتاده اجازه ندهید به مدرسه یا مهد كودك برود؛
3- برای اطمینان از ابتلاء كودك به آبله مرغان به پزشك مراجعه كنید؛
4- قرمزی و تورم ضایعات جلدی می تواند نشانه عفونت باشد، در صورت مشاهده این علائم هرچه سریع تر با پزشك مشورت كنید؛
5- اگر كودك تب دار است یا از درد گردن شاكی است هرچه زودتر با پزشك تماس بگیرید.
اقداماتی كه پزشك انجام می دهد:
- در صورتی كه ضایعات عفونی شده باشند، پزشك یك كرم ضدعفونی كننده تجویز می كند؛
- در صورتی كه خارشِ شدیدِ ضایعات باعث بی خوابی كودك شده باشد، ممكن است پزشك یك داروی آرامبخش تجویزكند.
اقداماتی كه شما می توانید برای كمك به كودك خود انجام دهید:
- اگر هنوز كودك را پوشك می كنید ، كهنه بچه را زود به زود عوض كنید و هر وقت ممكن است كودك را باز بگذارید تا ضایعات ، خشك شده و زودتر پوسته ببندد.
- ناخنهای كودك را كوتاه نگه دارید و حتی الامكان مانع شوید كه كودك ضایعات را بخاراند. شرح بیماری
آبله‌مرغان توسط ویروس واریسلا زوستر که از خانواده هرپس ویروس است، ایجاد میشود. این ویروس بعد از ایجاد آبله‌مرغان ، در همه افراد به صورت نهفته ، در مسیر رشته‌های عصبی که از نخاع خارج می‌شوند، جایگزین میشود و فعالیت مجدد آن منجر به بیماری زونا یا هرپس زوستر Herpes zoster می‌گردد. این ویروس از راه قطره‌های ریز در هوا یا تماس با ضایعات پوستی ، از فرد بیمار انتقال می‌یابد.
انسان تنها مخزن ویروس آبله‌مرغان است. یک بیماری شدیدا مسری است بطوری که میزان ابتلای آن در افراد حساس حداقل 90 درصد می‌باشد. عمدتا در اواخر زمستان و اوایل بهار در نواحی معتدل بروز می‌کند. بیشترین گروه سنی مستعد ابتلا 9-5 ساله هستند بقیه موارد اغلب بچه های زیر 15 سال است. در حدود 10% بالای 15 سال را درگیر می‌کند. در نواحی معتدل معمولا 95-90% افراد ویروس واریسلا زوستر را در دوران کودکی کسب می‌کنند. استفاده از داروهای سرکوب کننده دستگاه ایمنی بدن خطر بروز این بیماری را افزایش می‌دهد.
علایم آبله‌مرغان
بیماری معمولا 17-14 روز بعد از تماس (دوره کمون یا نهفته) با فرد مبتلا به آبله‌مرغان یا زونا شروع میشود.
آبله مرغان، یک بیماری مسری است که به شکل خارش پوستی و ظهور دانه های قرمز رنگ ظاهر می شود. دانه های قرمز پوستی آبله مرغان مانند جوش و آبکی می باشند.این بیماری غالبا در بچه ها ظاهر می شود، اما در هر سنی می توان به این بیماری مبتلا شد. اگر واکسن آبله مرغان را نزده باشید، احتمال مبتلا شدن به این بیماری بیشتر است.
علایم عمومی
این علایم که شبیه علائم آنفلوانزا هست، عبارتند از تب ، بیحالی ، بی‌اشتهایی ، سردرد و گاهی اوقات درد خفیف شکم که 2-1 روز قبل از بروز ضایعات پوستی رخ می‌دهد. این علایم بیشتر در بچه‌های بزرگتر دیده می‌شوند و تا 5-4 روز باقی می‌مانند.
ضایعات پوستی
ضایعات پوستی که علامت اصلی بیماری هستند، ابتدا روی پوست صورت و سینه ظاهر می‌شوند و بعد سایر قسمتهای بدن نیز مبتلا می‌شوند. ضایعات اولیه شامل ماکولوپاپولهای قرمز (شبیه جوش) شدیدا خارش‌دار است که در نهایت به وزیکولهای حاوی مایع روشن تبدیل می‌شوند سپس این ضایعات دلمه بسته و بهبود می‌یابند. و در یک زمان انواع مختلف این ضایعات روی پوست دیده می‌شوند. ضایعات را می‌توان روی مخاط حلق یا دستگاه تناسلی نیز پیدا کرد.
انتقال یا سرایت بیماری
محتمل‌ترین راه سرایت بیماری از طریق سیستم تنفسی و ترشحات تنفسی است. راه دیگر انتقال تماس مستقیم با ضایعات پوستی بیمار مبتلا به آبله‌مرغان یا زونا است. میزان انتقال در تماس‌های خانوادگی 90-80% است.
دوره سرایت آبله‌مرغان از 48-24 ساعت قبل از ظهور ضایعات پوستی شروع میشود و تا وقتی است که تمام وزیکولها ضایعات پوستی دلمه بسته و خشک شوند و ضایعات آبدار وجود نداشته باشد.
دوره نهفته (کمون) بیماری بین 21-10 روز است اما معمولا 17-14 روز طول می‌کشد.
*روش‌های سرایت آبله مرغان کدام است؟
ویروس آبله مرغان از طریق ترشحات تنفسی و نیز تماس با مایع موجود در ضایعات پوستی از فرد مبتلا به افراد دیگر منتقل میشود، افراد مبتلا به آبله مرغان از 2- 1 روز قبل از ظهور بثورات جلدی تا حدود 7 روز پس از بروز بثورات می‌توانند منتقل کننده بیماری باشند.
*آبله مرغان معمولاً در چه سنی دیده میشود و آیا جنبه ژنتیکی دارد؟
آبله مرغان یک بیماری ویروسی است که بیشتر در سنین کودکی مشاهده میشود و اغلب کودکان تا سن 15سالگی به آن مبتلا می‌شوند. بیماری جنبه ژنتیکی ندارد، ولی اگر مادر در دوران بارداری مبتلا شود، ویروس می‌تواند از طریق جفت به جنین منتقل شود.
*راه‌های تشخیص آبله مرغان کدام است؟
تشخیص آبله مرغان بیشتر بالینی می‌باشد و برای تشخیص معمولاً نیاز به انجام بررسی‌های آزمایشگاهی نیست. هر وقت در کودکی علایم بیماری مانند بثورات قرمز رنگ خارش‌دار دیده شود که ابتدا بیشتر در قسمتهای سر و صورت و تنه به صورت روشن و متعاقب آن به صورت بثورات کدر مشاهده می شود و در مرحله بعدی تمام قسمتهای بدن از جمله اندام‌ها و تنه را درگیر می کند و همچنین فرد دارای علایمی مانند تب، بیحالی، بی‌اشتهایی و سردرد خفیف باشد، احتمال وجود بیماری آبله مرغان داده میشود.
عوارض آبله‌مرغان
عفونت پوست: شایعترین عارضه عفونی آبله‌مرغان ، اضافه شدن عفونت ثانویه باکتریال بر روی ضایعات پوستی است. علت این عفونت خراشیدگی آنها بدنبال خاراندن می‌باشد. همچنین برخی اوقات جای تاول در صورتی که تاول عفونی شود، باقی می‌ماند.
عفونت ریه: وخیم‌ترین عارضه آبله‌مرغان است و اغلب بالغین را گرفتار می‌کند. معمولا 5-2 روز بعد از شروع بیماری با علایم تنگی نفس ، سرفه و تند شدن تنفس و تب ظاهر میشود و ممکن است باعث نارسایی تنفسی شود.
بیماری زونا: گاهی پس از طی شدن سیر بیماری آبله مرغان ، ویروس در بدن به حالت خفته باق آبله مرغان یک بیماری عفونی و مسری است که به وسیله ویروس «واریسلا» ایجاد میشود. وقتی این ویروس وارد بدن شود، برای همیشه در عقده‌های عصبی- حسی باقی می‌ماند و فعال شدن مجدد آن موجب بروز بیماری «زونا» می‌گردد. این بیماری اغلب یک بیماری خفیف و شایع در کودکان می‌باشد، ولی در برخی افراد به خصوص بالغین و افراد دچار نقص ایمنی و نوزادان می‌تواند موجب بیماری شدید نیز شود.
علایم آبله مرغان چیست؟
آبله مرغان یک بیماری بثوری تب‌دار است که معمولاً خفیف و خود به خود بهبود شونده می‌باشد. ابتدا فرد بیمار دچار علایم تب، بیحالی، بی‌اشتهایی، سردرد و گاه درد خفیف شکمی میشود که بعد از 2- 1 روز بثورات قرمز رنگ خارش‌دار معمولاً در ناحیه سر، صورت یا تنه ظاهر می‌شوند، این بثورت به تدریج حاوی مایع روشن می‌گردد که 2- 1 روز بعد مایع فوق به تدریج کدر میشود.
به تدریج بثورات فوق در قسمتهای دیگر بدن نیز ظاهر می‌شوند. تعداد بثورات می‌تواند بین 1500- 10عدد باشد.
روش‌های سرایت آبله مرغان کدام است؟
ویروس آبله مرغان از طریق ترشحات تنفسی و نیز تماس با مایع موجود در ضایعات پوستی از فرد مبتلا به افراد دیگر منتقل میشود، افراد مبتلا به آبله مرغان از 2- 1 روز قبل از ظهور بثورات جلدی تا حدود 7 روز پس از بروز بثورات می‌توانند منتقل کننده بیماری باشند.
آبله مرغان معمولاً در چه سنی دیده میشود و آیا جنبه ژنتیکی دارد؟
آبله مرغان یک بیماری ویروسی است که بیشتر در سنین کودکی مشاهده میشود و اغلب کودکان تا سن 15سالگی به آن مبتلا می‌شوند. بیماری جنبه ژنتیکی ندارد، ولی اگر مادر در دوران بارداری مبتلا شود، ویروس می‌تواند از طریق جفت به جنین منتقل شود.
راه‌های تشخیص آبله مرغان کدام است؟
تشخیص آبله مرغان بیشتر بالینی می‌باشد و برای تشخیص معمولاً نیاز به انجام بررسی‌های آزمایشگاهی نیست. هر وقت در کودکی علایم بیماری مانند بثورات قرمز رنگ خارش‌دار دیده شود که ابتدا بیشتر در قسمتهای سر و صورت و تنه به صورت روشن و متعاقب آن به صورت بثورات کدر مشاهده می شود و در مرحله بعدی تمام قسمتهای بدن از جمله اندام‌ها و تنه را درگیر می کند و همچنین فرد دارای علایمی مانند تب، بیحالی، بی‌اشتهایی و سردرد خفیف باشد، احتمال وجود بیماری آبله مرغان داده میشود.
آبله‌مرغان در حاملگی
در موارد نادر ، آبله‌مرغان مادر منجر به سندرم مادرزادی آبله‌مرغان می‌گردد که با علایم ، کوچکی سر (میکروسفالی) ، ناهنجاری در یک اندام ، نقایص چشمی و ضایعات پوستی موقع تولد مشخص میشود. زمانی که مادر در فاصله زمانی 5 روز قبل از زایمان تا 2روز بعد از زایمان مبتلا به آبله‌مرغان شود، نوزاد مبتلا به آبله‌مرغان پیشرونده میشود و میزان مرگ و میر بالاست.
پیشگیری
واکسن: اخیرا نوعی واکسن زنده ضعیف شده واریسلا مورد تایید قرار گرفته است. این واکسن در کودکانی که از نظر ایمنی سالم هستند، استفاده میشود.
ایمنوگلوبولین واریسلا زوستر (VZIG): VZIG حاوی آنتی‌بادی ضد ویروس واریسلا است که در موارد زیر استفاده میشود (در صورتی که این افراد تماس با بیمار داشته باشند.):
بچه‌های با ضعف سیستم ایمنی
افراد طبیعی در سن بلوغ که حساس هستند (از نظر ایمنی)
خانمهای حامله
نوزادانی که در معرض آبله‌مرغان مادر قرار گرفتند.
نوزادان با سن کمتر از 28 هفتگی که در بیمارستان بستری شده‌اند.
در موارد بالا VZIG باید در عرض 96 ساعت بعد از تماس تزریق شود. در صورت ابتلا به آبله‌مرغان معمولا ایمنی برای تمام عمر باقی می‌ماند و دو بار ابتلا به آبله‌مرغان نادر است، ولی احتمال ابتلا به زونا در این فرد وجود دارد.
درمان آبله مرغان کدام است؟
همان‌طور که ذکر شد آبله مرغان یک بیماری خود به خود بهبود شونده با دوره حدود 9- 7 روز است. معمولاً نیاز به درمان اختصاصی ندارد. استفاده از داروهای ضد خارش موجب راحتی بیمار و نیز کاهش احتمال عفونی شدن بثورات میشود.
در صورت داشتن تب برای مدت کوتاه می‌توان از داروهای کاهنده تب استفاه کرد.
فقط در موارد شدید، افراد بالای 13 سال یا کمتر از یک سال و با نظر پزشک ممکن است نیاز به تجویز داروی ضد ویروسی باشد. واکسن آبله مرغان، می توان از ابتلا به این بیماری جلوگیری کرد. پزشکان دو دوز از این واکسن را برای کودکان یک سال و بالاتر توصیه می کنند.
هیچ گاه کودک خود را نزدیک فردی که آبله مرغان دارد، قرار ندهید. افراد بسیاری تصور می کنند که اگر کودک آبله مرغان بگیرد، در بزرگسالی ایمن خواهد بود، اما این مسئله می تواند کودک را با مشکلات شدیدی روبرو کند.
بهتر است افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، داروهای ضد ویروس دریافت کنند. ی می‌ماند (احتمالاً در ریشه اعصاب نزدیک نخاع ). این ویروس خفته ممکن است سالها بعد دوباره بیدار شود و بیماری زونا را ایجاد کند.این بیماری ناشی از فعال شدن دوباره ویروس واریسلا زوستر در رشته عصبی نخاعی است که با درد شدید و ضایعات پوستی مشخص میشود.
سایر عوارض: عبارتند از عفونت مغز یا یرده‌های مغزی بوسیله ویروس واریسلا زوستر ، التهاب قلب ، قرنیه ، مفاصل و کبد و پانکراس.
سیر بیماری
بهبود خود به خودی کودکان معمولاً در عرض 10-7 روز بهبود می‌یابند، در بزرگسالان این مدت بیشتر است و احتمال بروز عوارض در آنها بیشتر است. پس از بهبود ، فرد برای تمام عمر در مقابل آبله مرغان ایمنی دارد.
آبله‌مرغان در حاملگی
در موارد نادر ، آبله‌مرغان مادر منجر به سندرم مادرزادی آبله‌مرغان می‌گردد که با علایم ، کوچکی سر (میکروسفالی) ، ناهنجاری در یک اندام ، نقایص چشمی و ضایعات پوستی موقع تولد مشخص میشود. زمانی که مادر در فاصله زمانی 5 روز قبل از زایمان تا 2روز بعد از زایمان مبتلا به آبله‌مرغان شود، نوزاد مبتلا به آبله‌مرغان پیشرونده میشود و میزان مرگ و میر بالاست.
درمان
هدف درمان آبله‌مرغان جلوگیری از بروز عوارض آن است. برای این منظور گرفتن ناخنها ، حمام روزانه با آب ولرم و داروهای ضد خارش توصیه میشود. درمان با آسیکلوویر نیز در بیمارانی که کمتر از 24 ساعت از بیماری آنها گذشته، توصیه میشود، بخصوص در بیماران بالای 15 سال. اگر تب وجود دارد، از استامینوفن استفاه کنید. به هیچ عنوان از آسپیرین استفاده نکنید، زیرا این دارو ممکن است در بروز سندرم رای (یک نوع آنسفالیت) در کودکانی که دچار عفونت ویروسی هستند، نقش داشته باشد.
پیشگیری
واکسن:
اخیرا نوعی واکسن زنده ضعیف شده واریسلا مورد تایید قرار گرفته است. این واکسن در کودکانی که از نظر ایمنی سالم هستند، استفاده میشود.
ایمنوگلوبولین واریسلا زوستر (VZIG): VZIG حاوی آنتی‌بادی ضد ویروس واریسلا است که در موارد زیر استفاده میشود (در صورتی که این افراد تماس با بیمار داشته باشند.):
بچه‌های با ضعف سیستم ایمنی
افراد طبیعی در سن بلوغ که حساس هستند (از نظر ایمنی)
خانمهای حامله
نوزادانی که در معرض آبله‌مرغان مادر قرار گرفتند.
نوزادان با سن کمتر از 28 هفتگی که در بیمارستان بستری شده‌اند.
در موارد بالا VZIG باید در عرض 96 ساعت بعد از تماس تزریق شود. در صورت ابتلا به آبله‌مرغان معمولا ایمنی برای تمام عمر باقی می‌ماند و دو بار ابتلا به آبله‌مرغان نادر است، ولی احتمال ابتلا به زونا در این فرد وجود دارد.
مشکلات نادر و کمیاب بیماران مبتلا به آبله مرغان
- التهاب عصب بینایی یا نخاع
- التهاب بافت های اطراف مغز و نخاع (مننژیت)
- تخریب عصب به علت مشکلات حرکتی
- اختلال در خون مانند: کاهش مقدار سلول های خونی که کمک به انعقاد خون می کنند (ترومبوسیتوپنیا)
مشکلات زنان باردار
زنان بارداری که در نیمه اول بارداری دچار آبله مرغان شوند، یا جنین خود را سقط می کنند و یا نوزاد، قبل از موقع به دنیا خواهد آمد.
زنان بارداری که در سه ماهه آخر بارداری به آبله مرغان دچار گردند، ممکن است دچار پنومونی شوند و یا حتی ممکن است در اثر این بیماری از دنیا بروند.
دو نوزاد از 100 نوزادانی که مادران شان در طی بارداری، آبله مرغان گرفته اند، ممکن است در 20 روز اول تولد خود آبله مرغان بگیرند. این نوزادان می توانند علائم زیر را دشته باشند:
* نقص تولد: یک پا کوچک تر از پای دیگر، جای زخم روی دست یا پا و یا مشکلات بینایی
* کاهش وزن تولد
* صرع
* تاخیر هوشی
* عفونت shingle (زونا): درد، احساس خارش و سوزش در یک طرف بدن.
* مرگ : 7 نوزاد از 100 نوزاد، بر اثر این بیماری از بین می روند.
واکسن آبله مرغان برای چه افرادی توصیه می شود؟
برای تمام افراد بیشتر از یک سال، در 2 دوز تزریق می گردد. اولین دوز را در 12 تا 15 ماهگی و دوز بعدی را در 4 تا 6 سالگی دریافت می کنند (دوز دوم را می توان سه ماه بعد از دوز اول دریافت کرد).
کودکان و بالغینی که آبله مرغان نگرفته اند.
افرادی که در کنار فردی که آبله مرغان دارد، زندگی می کنند.
واکسن آبله مرغان برای چه افرادی توصیه نمی شود؟
- زنان باردار. خانم ها می توانند تا یک ماه قبل از باداری این واکسن را تزریق کنند و بعد از آن دیگر مجاز نیستند.
- افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف
- افراد دچار تنگی نفس و آسم
- افرادی که دارای بیماری های مزمن و طولانی می باشند، مانند، بیماران دچار سرطان خون.
- افرادی که به آنتی بیوتیک نئومایسین آلرژی دارند، زیرا واکسن آبله مرغان دارای مقدار کمی نئومایسین می باشد.
- افرادی که به تازگی خون، پلاسما و یا ایمنوگلوبولین دریافت کرده اند. باید این اشخاص مدت 3 تا 11 ماه صبر کنند و بعد واکسن آبله مرغان را بزنند.
جلوگیری از آبله مرغان
با تزریق زونا که به بیماری آبله مرغان بزرگسالان یا بالغین نیز شهرت دارد با نام علمی Herpes Zoster و نام عمومی Shingles شناخته می شود. Shingle به قطعات و تکه های کوچک چوبی، سرامیکی و یا سیمانی گفته می شود که به صورت ردیف هایی پهلوی هم قرار گرفته و در ساختن بام و دیوار ساختمان از آنها استفاده می شود. بر خلاف بیماری آبله مرغان که نواحی بیشتری از بدن را می پوشاند زونا که فعال شدن دوباره ویروس آبله مرغان در دوران بعد از میانسالی است تنها قسمت های کوچکی از پوست را در طول یک مسیر عصبی در یک طرف بدن مورد حمله قرار داده و تحت تاثیر قرار می دهد. اطلاق نام علمی Zoster به معنی کمربند و نوار به این بیماری از آنجا نشات گرفته که پوست در طول یک مسیر عصبی روی یک نوار تحت تاثیر قرار گرفته و بشدت دردآور می شود. انتخاب نام Shingles به علت ظاهر شدن ردیف هایی از جوشها و تاولها در نواحی از یک طرف بدن می باشد
2- عامل مولد بیماری زونا چیست؟
عامل مولد بیماری زونا همان ویروس آبله مرغان می باشد که با عوارضی متفاوت بیماری زونا را ایجاد می کند. این ویروس بنام ویروس واریسلا زوستر (VZV) یا HHV-3 شناخته شده و از خانواده ویروس های Herpes بوده که تبخال معمولی و تبخال تناسلی را ایجاد می کنند. این ویروس همان ویروسی است که باعث بیماری آبله مرغان در کودکان شده و در بزرگسالی فعالیت خود را دوباره از سر گرفته و بیماری زونا را بوجود می آورد. بنابر این زونا یا همان خواهر آبله مرغان در افرادی ظهور می کند که قبلاً به بیماری آبله مرغان مبتلا شده اند.
3- آیا همه افراد در بزرگسالی مبتلا به زونا می شوند؟
ویروس آبله مرغان ممکن است در حالت نهفته در بدن معمولاً در ریشه اعصاب، نزدیک نخاع در ستون فقرات یا در قسمت های پایینی و ته اعصاب صورت سالها باقی مانده و بعدها بیدار شده و فعالیت خود را از سر بگیرد. از 5 نفر که در کودکی مبتلا به آبله مرغان شده اند یا واکسن آبله مرغان را در کودکی تزریق کرده اند 1 نفر یعنی 20 درصد احتمال دارد که در بزرگسالی به زونا مبتلا شوند. تقریباً دو سوم بیماری در افراد بالای 50 سال اتفاق می افتد و هر دو جنس مذکر و مؤنث بطور مساوی به این بیماری مبتلا می شوند.
| 
